Ontslag is veel meer dan je baan verliezen
Door de pandemie raken steeds meer bedrijven in zwaar weer en komen steeds meer mensen thuis te zitten. Wat zijn de mentale gevolgen van een ontslag? ,,Het is van belang dat je de controle weer terugkrijgt.”
Het zag er allemaal zo mooi uit de laatste jaren. Sinds het derde kwartaal van 2013 groeide de economie onafgebroken en was het aantal vacatures historisch laag. Tot rampjaar 2020. Afgelopen augustus telde Nederland volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 426.000 werklozen, 33 procent meer dan een jaar daarvoor. De meeste ontslagen vielen in de cultuursector en de reisbranche.
Omdat veel mensen hun eigenwaarde deels ontlenen aan hun werk, kan een ontslag hard aankomen. ,,Zo’n 10 tot 15 procent loopt emotioneel vast’’, zegt Janske van Eersel, die promoveert op de mentale gevolgen van ontslag. ,,Het zijn mensen die in tranen uitbarsten tijdens een sollicitatiegesprek of boos worden als ze eraan terugdenken.’’
Rouwproces
In haar werk als re-integratieadviseur ontdekte Van Eersel dat de geestestoestand na ontslag veel wegheeft van een rouwproces. ,,Er wordt iets afgepakt wat je niet kwijt wilt. Of je nu een relatie, dierbare of baan verliest: de mentale gevolgen zijn te vergelijken.’’ Ze spreekt uit ervaring: ook zij werd als re-integratieadviseur ontslagen en kreeg te maken met rouwklachten. ,,Ik had veel geïnvesteerd in mijn werk. Ik was een stukje van m’n identiteit verloren.’’
In haar promotieonderzoek ontdekte ze later dat jezelf verliezen in een baan een van de factoren is waardoor mensen bij ontslag lang blijven hangen in hun emoties. Een andere factor is dat ze het moeilijk kunnen accepteren. In de huidige crisis, waarin mensen niet worden ontslagen omdat ze hun werk slecht doen, maar omdat de financiële nood hoog is, speelt dat bijvoorbeeld volgens Van Eersel. Het kan ook leiden tot woede, wat in een rouwproces een slechte raadgever is.
Afwijzingen
Het is zaak om na ontslag niet in een negatieve spiraal terecht te komen. Een laag zelfbeeld kan leiden tot struisvogelgedrag. ,,Bij nieuwe sollicitaties krijg je ongetwijfeld te maken met afwijzingen. Die kunnen je het idee geven dat je het niet goed doet.’’
Van Eersel ziet voor werkgevers een belangrijke rol weggelegd om ervoor te zorgen dat ontslagen werknemers niet verdrinken in hun negatieve gevoelens. Aan hen de taak om duidelijk, eerlijk en empathisch te communiceren over een naderend ontslag. ,,Zorg voor een eindgesprek, waarin je iemand bedankt voor het werk, benadrukt wat er goed ging en waar iemand nog aan kan werken.’’
Zelf kun je ook actie ondernemen. ,,Ontslagen worden is de ultieme manier van de controle verliezen. Het is dus van belang dat je die controle weer terugkrijgt.’’ Biedt je werkgever geen eindgesprek? Vraag er dan zelf om als je daar behoefte aan hebt. ,,Denk vervolgens goed na welke dingen je buiten je werk om energie geven. Daardoor ben je beter in staat je ontslag te relativeren. Je bent naast werknemer ook ouder, partner, mantelzorger of sportmaatje. Je werk is niet het enige in je leven wat ertoe doet.’’
Bron: Lees dit artikel verder op AD.nl